او استاد دانشگاه تهران، رئیس سازمان لغت نامه دهخدا و مولف کتب فراوان تحقیقی بود که لغت نامهای به نام خود داشت؛ او دکتر محمد معین بود.
برای سی و هفتمین سالگرد درگذشت استاد محمد معین، شنبه شب همسر و فرزندان استاد، جمعی از نویسندگان و شاگردان وی و تعدادی از مسئولان شهرداری تهران در منزل شخصی او در میدان چهارصد دستگاه خیابان پیروزی دور هم جمع شدند.
خانه استاد معین اکنون تبدیل به مرکز فرهنگی غدیر یا کتابخانه تخصصی ادبیات فارسی شده که وابسته به معاونت امور اجتماعی وفرهنگی شهرداری منطقه 14 است.
برای همین بود که شمسالدین نیک منش، قائم مقام شهرداری منطقه 14 در سخنانی کوتاه با ابراز امیدواری نسبت به برگزاری همایشهایی فصلی در کتابخانه استاد معین، از راهاندازی کتابخانهای مجازی با 2 میلیون نسخه کتاب در این مکان خبر داد.
پس از او محمدحسن اصغرنیا، مشاور وزیر ارشاد با اشاره به عمر کوتاه استاد معین، گفت: آدمهایی هستند که 100 سال عمر میکنند ولی هیچ اثری از آنها باقی نمیماند اما استاد معین در عمر کوتاهش آثار متعددی از خود به جای گذاشت.
معین شدن، چه مشکل
منصور ثروت، استاد دانشگاه شهید بهشتی نیز سخنانش را با طرح این سؤال که چگونه میتوان به شخصیتی مانند استاد معین مبدل شد، گفت: ظاهراً کتاب نوشتن و به دانشگاه رفتن و تدریس در دانشگاه در نظر بسیاری از جوانان کار سادهای است.
در روزگار معین هم استاد کم نبوده است اما به ندرت شخصیتی مانند استاد معین در یادهای اهل تدریس و تحقیق باقی میماند.
عوامل لازم برای استاد معین شدن باید وجود داشته باشد. استاد در طول 27 سال، 28 اثر مهم پدید آورد. در روزگار ما معین شدن مشکل شده است.
این خصلت روزگار است که چنین آدمهایی را - که در لابهلای فرهنگ این مرز و بوم گشت وگذار کردهاند، و آثار ارزشمندی را که حاصل یک عمر زندگی بوده نوشتهاند-از ما میگیرد.
آرشی دیگر
قدمعلی سرامی، شاعر و پژوهشگر ادبی نیز گفت: نکته جالب که تاکنون کسی به آن توجه نکرده این است که 13 تیر در فرهنگ کهن ما روزی است که تیر تعیینکننده آرش، مرز ایران و توران را تعیین کرد؛
معین هم آرش دیگری بود که هم جان و هم تن اش را در تیر زبان نشاند. معتقدم تقارن این روزها بیمعنا نیست و انگار طبیعت میخواهد چیزی به ما بگوید؛ اینکه پسران ایرانی همچنان میتوانند دنباله رو آرش باشند؛ همچنان که دختران ایرانی میتوانند
دنباله روی گردآفرید باشند.
وی سپس به امانتداری دکتر معین پرداخت و افزود: علامه دهخدا و نیما یوشیج،آثارشان را به معین به امانت سپردند همان طور که پادشاه ایران زمین بزرگترین امانتش را در اختیار آرش گذاشت. معین در عین امانتداری آدمی بسیار دلسوز بود.
انتقاد از تغییر کاربری منزل استاد معین
دکتر مهدخت معین، فرزند استاد معین که در سالروز مرگ پدر دل پر دردی داشت، با اشاره به سخنان یکی از سخنرانان درخصوص صفت بارز امانتداری دکتر معین گفت: متأسفانه بسیاری از دوستانی که از امانتداری استاد معین میگویند، خودشان جانب امانت را رعایت نمیکنند؛
مثلاً چند سالی است که در روزنامهها مطالبی درباره ایشان نوشه میشود که عمدتاً اشتباهاتی بزرگ دارد و در همین سی و چند ساله که نسل بلافصل دکتر معین در قید حیات اند، بسیاری مطالب غیرواقعی درباره ایشان نوشته شده است.
حالا شما ببینید برای حافظ و فردوسی چه افسانههای غیرواقعی ساخته نشده و به ما منتقل نشده است؟!
فرزند استاد معین سپس به وضعیت کاربری منزل شخصی وی پرداخت و افزود: سال 1380 قرار بود خانه استاد معین به همراه خانه امیرجاهد که در جنب یکدیگرند بهمنظور تاسیس موزه در اختیار شهرداری منطقه 14 قرار گیرد که ما این کار را انجام دادیم و پس از تحویل و بازسازی توسط شهردار وقت افتتاح شد.
اما بعداً با اهدافی به کلی متفاوت با اهداف واگذاری منازل به قصد موزه، فعالیت خودش را ادامه داد.
من از مهندس حسینی، شهردار منطقه 14 و دکتر قالیباف، شهردار تهران میخواهم ترتیبی بدهند که همگام با اهداف اولیه ساختمانها عمل شود و مانند موزه ویکتور هوگو، اونوره دو بالزاک و کلود مونه یا شهریار در تبریز به موزه تبدیل شود.
وی ادامه داد: شنیدم که قرار است مجسمهای از دکتر معین طراحی و در این مکان گذاشته شود؛ در حالیکه ایشان معتقد بود بدون مجسمه هم میتوان در خاطر مردم ماند و همچنین پیشنهاد شده که بنیاد معین تشکیل شود، که به اعتقاد من، همین منزل جای مناسبی است که بنیاد معین تشکیل شود و در کنارش، آثار ایشان تدوین و چاپ شود.
در پایان این مراسم هم از مهین امیرجاهد، همسر استاد معین با اهدای لوح سپاسی قدردانی شد.
قول شهرداری برای تامین خواسته خانواده استاد معین
شمس الدین نیک منش، قائم مقام شهرداری منطقه 14 در حاشیه مراسم بزرگداشت استاد محمد معین درباره خواسته فرزند این استاد فقید مبنی بر تغییر کاربری منزل شخصی وی، گفت: سیاست ما در شهرداری منطقه 14 تحقق خواستهها و نظرات خانواده دکتر معین است و برنامهای خارج از ایدهها و نظرات آنها نخواهیم داشت.
در گذشته هم اگر برنامهای برای استفاده از فضای فرهنگی این مرکز بوده، شاید به جهت سیاستها و برنامههای شهرداری وقت بوده است، برنامه ما در سالجاری این است که بتوانیم آنگونه که باید و شاید، طوری که مورد نظر خانواده دکتر معین است حرکت کرده و از این ظرفیت به نحوی مطلوب استفاده کنیم.
شهرداری ایدهای خلاف خواست و ایده خانواده دکتر معین ندارد.